Na cieszących się ogromnym zainteresowaniem pozycjach programowych poświęconych 70. rocznicy Powstania Warszawskiego emitowanych 31 lipca i 1 sierpnia, Telewizja Polska nie poprzestaje. Nadawca publiczny nie zapomina, że wielki i tragiczny zryw w Warszawie trwał całe 63 dni i przedstawia dalszą ofertę związaną z Powstaniem Warszawskim.
W najbliższą niedzielę, 10 sierpnia, w doskonałym czasie antenowym, o godzinie 12:55, w TVP1 HD warto zwrócić uwagę na film dokumentalny Ewy Żmigrodzkiej „Listy z barykady”. Punktem wyjścia dla autorki była wiadomość, że w jednym z niemieckich domów aukcyjnych są wystawione na sprzedaż listy pisane i przenoszone pod ogniem w Powstaniu Warszawskim. Opowieść o listach jest osią konstrukcyjną filmu. Listy pisali żołnierze z barykad do swoich bliskich oraz warszawiacy do żołnierzy i pomiędzy sobą. Poczta przenoszona była pod ostrzałem wroga przez kilkunastoletnich harcerzy. Ostatni list dotarł do adresata w 1968 roku – jego doręczyciel występuje w filmie. Wszystkie filmy o tematyce powstańczej są ilustrowane fragmentami Kronik Powstańczych zmontowanych z historycznych AK-owskich materiałów filmowych. Autorka filmu dotarła do ujęć, które nigdy nie były prezentowane publicznie. Leżały zapomniane na półkach. W filmie występują powstańcy, cywile i harcerze – listonosze. Treść listów czytana jest przez zwykłych ludzi w wieku odpowiednim do ówczesnych nadawców i adresatów, co pozwala lepiej oddać atmosferę tamtych dni.
12 i 13 sierpnia tematyka Powstania Warszawskiego będzie obecna w TVP1 HD poprzez kolejne odcinki znanego wieczornego cyklu „Notacje”. Bohaterem wtorkowego odcinka jest Antoni Tomiczek. Jako lotnik brał udział w walkach we wrześniu 1939 roku, dostał się do radzieckiej niewoli. Był oficerem 1586 Eskadry do Zadań Specjalnych w Brindisi i latał ze zrzutami dla Powstania Warszawskiego. 13 sierpnia „Notacje” opowiedzą zaś o losach Wacława Micuty – w Powstaniu Warszawskim dowódcy Plutonu Pancernego Batalionu Zośka. Brał udział w wyzwoleniu około 400 uwięzionych na Gęsiówce Żydów. Po wojnie pracował w ONZ w Genewie. Stworzył i prowadził Instytut dla Rozwoju Energii Odtwarzalnych. Niemal do końca życia działał społecznie na rzecz krajów Trzeciego Świata. Zmarł w Genewie, 21 września 2008 roku.
18 sierpnia o godzinie 22:10 Jedynka przypomni głośny film Janusza Morgensterna „Godzina W” z Jerzym Gudejko, Ewą Błaszczyk, Katarzyną Łaniewską, Emilią Krakowską, Tadeuszem Boguckim, Tomaszem Stockingerem. Scenariusz „Godziny „W” powstał na motywach opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego, opublikowanego w 1956 roku. Film przedstawia historię jednego dnia – 1 sierpnia 1944 roku. Niemcy wycofują się już od pewnego czasu, wszyscy oczekują, kiedy nastąpi sygnał wybuchu powstania…
Tego samego dnia późnym wieczorem ponownie „Notacje”, tym razem poświęcone przeżyciom Danuty Berwińskiej, absolwentki PWST w Łodzi, pisarki i scenarzystki, autorki sztuk teatralnych. 22 sierpnia w tym samym cyklu Jedynka pokaże opowieść o losach dr Mari Maliny Wiśniewskiej – dziennikarki i historyka Powstania Warszawskiego, łączniczki batalionu Parasol. Była dziennikarką zarówno Polskiego Radia, jak i Telewizji Polskiej oraz autorką szeregu książek, m.in. „Szpitale powstańczej Warszawy”, „Harcerz, żołnierz, obywatel”. Napisała pracę doktorską o Szarych Szeregach.
Przez cały sierpień wątek Powstania Warszawskiego pojawia się również na antenie TVP Polonia. 11 sierpnia o godzinie 13:50 antena przypomni znakomity dokument Zofii Kunert i Andrzeja Krzysztofa Kunert pt. „…za każdy kamień Twój”. Film opowiada o losach kilkorga uczestników Powstania Warszawskiego, znanych postaci ze świata kultury. Dobór bohaterów pozwala na pokazanie znaczącego udziału cywilów, walczących w jednym szeregu z żołnierzami. Swoje miejsce w filmie znaleźli także nieliczni cudzoziemcy, walczący po stronie powstańców. Autorzy przypominają postać dowódcy Powstania gen. „Montera”, a z drugiej strony pokazują formacje niemieckie i oddziały kolaboracyjne. Na temat zbrodni niemieckich i powojennych losów niemieckich dowódców mówi prof. Władysław Bartoszewski.
Tego samego dnia o godzinie 18:30 w TVP Polonia zobaczyć można będzie odcinek cyklu „Encyklopedia II wojny światowej” Bogusława Wołoszańskiego i Macieja Zakrockiego pt. „Urok pancerza”, w którym pokazano eksponaty Auto und Technik Museum w Sinsheim oraz Panzer Museum w Munster w Niemczech.
14 sierpnia o godzinie 23:40 i 4:50 antena zaprezentuje film dokumentalny w reż. Katarzyny Gondek pt. „Miłosz”, poświęcony laureatowi nagrody Nobla Czesławowi Miłoszowi. Film w oparciu o nieznane wcześniej fakty, dokumenty, świadectwa ukaże pełną biografię poety, mierząc się z najważniejszymi kontrowersjami, związanymi z autorem „Zniewolonego umysłu”. Dzięki wieloletniej pracy Andrzeja Franaszka – biografa Czesława Miłosza, a zarazem scenarzysty filmu „Miłosz” – możliwe jest dziś pełniejsze niż dotychczas ukazanie długiej i pełnej zakrętów drogi życiowej Czesława Miłosza. Autorka podjęła te wątki biografii Miłosza, które wzbudzały szczególnie silne kontrowersje, czy też owiane były (zwykle: czarną) legendą. Tajemniczy epizod z pobytem w Bukareszcie po wybuchu wojny i przedostaniem się przez Związek Sowiecki do Wilna; przyjęcie tamtejszego dokumentu tożsamości (tzw. „litewskiego paszportu”) i ewentualne posługiwanie się nim w okupowanej przez Niemców Warszawie; stosunek Miłosza do AK i Powstania Warszawskiego, a także „polskości” jako takiej; jego „flirt” z władzami komunistycznymi, gra o wyjazd z Polski, rola „czerwonego dyplomaty”, czy wreszcie słynny konflikt ze Zbigniewem Herbertem – wszystkie te punkty zostały potraktowane zarówno jako intelektualny, jak i dramaturgiczny potencjał. „Miłosz” nie jest sztampowym filmem „o wielkim człowieku”, ale pełnym świateł i cieni portretem najważniejszej, ale też najciekawszej postaci polskiej literatury XX wieku.
W TVP Historia tematyka Powstania Warszawskiego jest obecna przez całe 63 dni Powstania. Codziennie o 7:20 z powtórkami w ciągu dnia zobaczyć można kolejne odcinki cyklu dokumentalnego „Powstańcy” (reż. Ewa Żmigrodzka i Krzysztof Zwoliński). To swoiste kalendarium Powstania Warszawskiego prezentujące najważniejsze zwycięstwa, najdotkliwsze klęski oraz codzienność powstańczej Warszawy.
Przez cały sierpień i wrzesień codziennie filmy dokumentalne, reportaże i debaty dotyczące Powstania Warszawskiego. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują:
„Honor Miasta” film dokumentalny w reżyserii Eugeniusza Starky (17 sierpnia, godzina 19:45). To niezwykły film dokumentalny zrealizowany przez Amerykański Instytut Sztuki Polskiej, o którym Roman Cooper mówił: „Za każdym razem kiedy oglądamy zwiastun filmu żona i ja mamy łzy w oczach”. Film pokazuje Powstanie Warszawskie z nieco innej perspektywy niż przywykliśmy – w kontekście wydarzeń militarnych i geopolitycznych, m.in. powstań w Paryżu i Pradze. Norman Davies, Zbigniew Brzeziński, Marek Chodakiewicz, Jan Nowak Jeziorański, Julian Kulski prowadzą widzów przez gąszcz faktów, opinii i świat Powstania Warszawskiego.
„Jestem Rita Kossobudzka” reż. Miłka Skalska (24 sierpnia, godzina 16:25) – niezwykły reportaż o Ricie Cosby, amerykańskiej dziennikarce, która po latach odkrywa przeszłość swojego ojca Ryszarda Kossobudzkiego Powstańca Warszawskiego PS. Ryś, którego nie znała… Film nagrodzony nagrodą publiczności na ub. Zamojskim Festiwalu Filmowym „Spotkania z Historią”.
„Prawy brzeg” (27 sierpnia, godzina 14:20) – Powstanie na warszawskiej Pradze przez lata pomijane było milczeniem, a przecież powstańcy prascy pod dowództwem Antoniego Władysława Żurowskiego bili się nie mniej dzielnie niż ich koledzy z lewobrzeżnej Warszawy.
„Heneman – fotoreporter Powstania Warszawskiego” (31 sierpnia, godzina 20:30) – osią reportażu jest wywiad z 96 – letnim Eugeniuszem Hanemanem o Powstaniu, takim jakim widział go nie fotoreporter, lecz człowiek subtelny, o wysmakowanym guście artystycznym, którego życie i sumienie zmusiło do fotografowania okrucieństwa, śmierci i zniszczenia.
Z kolei TVP Kultura od 8 do 14 sierpnia emituje kultowy serial Janusza Morgensterna „Kolumbowie”, z wielkimi rolami Jana Englerta, Alicji Jachiewicz, Haliny Golanko, Władysława Kowalskiego, Jerzego Matałowskiego, Krzysztofa Machowskiego, Marka Perepeczki.
Temat Powstania Warszawskiego obecny jest nadal na antenie TVP Regionalnej. W postaci m.in. reportażu z 24 sierpnia (godzina 21:45) pt. „Kobiety w Powstaniu Warszawskim” autorstwa Lecha Kaczmarka oraz dokumentu Krzysztofa Rzączyńskiego z 30 sierpnia (godzina 23:48) pt. „Podziemne miasto”. Pierwszy z nich, nawiązujący do książki Weroniki Grzebalskiej „Płeć Powstania Warszawskiego”, mówi o roli kobiet w Powstaniu, ciągle niedocenianej i wręcz marginalizowanej przez historyków i publicystów. Drugi to odcinek arcyciekawej serii zrealizowanej w ramach koprodukcji z EBU, poświęconej nieznanym i tajemniczym miejscom w Europie. W odcinku zrealizowanym przez Telewizję Polską przedstawiona została niezwykła historia wykorzystania w trakcie Powstania Warszawskiego kanałów kanalizacyjnych – do komunikacji pomiędzy placówkami i dzielnicami. Kanały to podziemna wędrówka ludzi – żołnierzy i ludności cywilnej w straszliwych warunkach, dla utrzymania łączności pomiędzy odciętymi rejonami Warszawy, dostawy amunicji, a przede wszystkim dla ewakuacji. Do dziś żyją ostatni świadkowie i uczestnicy tych wydarzeń: sanitariuszki, łączniczki i żołnierze powstańczej armii oraz cywile, którzy byli ewakuowani kanałami. Większość z nich ma już po około 80 lat i to ostatnia chwila, by zapisać ich wspomnienia i przeżycia.
Źródło: Telewizja Polska
